CAMIN TARİHİ
Fiziksel anlamda cam denilince genellikle kristalleşmeden katılaşan sıvı bir madde anlaşılır.Bilim dünyasının yüzyılları kapsayan uğraşlarına rağmen yapısal açıdan cam bugün bizler için halen bir bilmecedir.
Cam insanoğlunun keşfettiği ve ürettiği en eskisuni maddelerden biridir.Şimdiye değin arkeolojik kazılarda bulunan en eski cam ürün M.Ö. 5500 yıllarına ait olup,Mısır'da bulunmuştur.Daha sonraki asır ve yüzyıllara ait bulgular ise bir hayli fazladır,örneğin Mısır'da Firavun Amenotop'un cam gözü.(M.Ö.4000)Ancak daha sonralarına özellikle M.Ö.1500 yıllarına ait Mısır'daki bulgular bir hayli fazladır;bu dönemde cam sanatı Mısır'da muhtemelen en parlak devrini yaşamıştır.Daha o dvirlerde Mısır2da dekorlamakta kullannılan kesme taşı,perdah taşı ve cama cam iplik sarma tekniği bilinmekteydi.Bu teknik daha sonraları Venedik2te yeniden keşfedilmiş ve en parlak dönemini yaşamıştır.Mısır2a komşu olan Babil'de de cam sanatı oldukça ileriydi.Bulunan Babil'e ait bir kil tablanın üzerine bilinen ilk cam reçetesi kazınmıştır:60 ölçükum,180 ölçüalg ve deniz yosunu külü,5 ölçügüherçile ve 3 ölçü tebeşir (kireçtaşı).Yapılan kazılardan camı ilk keşfedenlerin Asur'lular olabilecekleri görülmektedir.
New York'taki Corning cam müzesi araştırmacılarınca yapılan kimyasal ve röntgenoptik bilimsel araştırmalar camın gerçek anlamda bir fayans olmayan "Mısır fayansı"nın geliştirilmesiyle ortaya çıkmış olabilieceğini göstermektedir.Bu fayansın o devrin cam ürünleriyşe benzerliği o denli fazladır ki o devrin ilkel araç,gereçleri;fırınları ve olanakları gözönüne alındığında bu "fayans"hamurunun çok uzun pişirilmesi,çok fazla sıcaklıklara getirilmesi veya fazla sodyum içermesi sononunda camın ortaya çıktığı kabul edilir.
Ancak bilimsel köken araştırmaları yanında tarihi efsanelede de bu konuya rastlanmaktadır.Pilinius ve flavius'un ta kayalarından almak zorunda kalmışlardır.Ateşle birlikte bu soda kayacıkları akkor haline geçmiş ve neir yatağının temiz kumuyla birleşerek sıcakken akışkan,donduktan sonra şeffaf ve katı bir maddeye,cama dönüşmüşlerdir.
Hangi açıklamaya inanılırsa inanılsın camın kökeninin Önasya'da olduğu gerçektir.Yapılan kazılar ve araştırmalar sonucunda günün birinde camın kökeniyle ilgili gerçeklerin tamamen ortaya çıkacağı kesindir.
CAM KELİMESİ NEREDEN GELMEKTEDİR?
Cam kelimesinin tozu geçmişte cam yapımında kullanılan,latince adı "glastum" olan bir orman çiçeğinin adından türediği tahminleri yaygındır.Diğer bir yaklaşım ise "cam" teriminin ingilizce (galcede) "glas sun" kelimesinden,bu kelimenin sözkonusu lisanlardaki anlamı olan "kehribar" dan geldiğidir.
YAPISI
Cam genelde silisyum asidi;alkali veya toprak alkalili oksitler ve az bir oranda da renk verici oksitlerin karışımından meydana gelir.Cam kumu,soda veya potas,kireç ve renk verici veya ağaırtıcı maddelerden oluşan karışımın uygun koşullarda eritilmesiyle elde edilir.
Silisyum asit doğada kuarz kumu (SiO2)olarak bulunmaktadır.Erime noktası yaklaşık 1800 derece düzeylerindedir.
Kireç (CaCO3) doğada mermer,tebeşir veya kireç taşı olarak bulunmaktadır.Eskiden cam üretiminde yalnızca yanmış kireç (CaO) kullanılıyorduysa da bugün artık öğütülmüş kireç taşından yararlanılmaltadır.Kirecin erime noktası 2500 derece düzeylerindedir.
Bu maddeleri ergime nktaları altında belirli bir sıcaklıkta eritebilmek için bir takım katalizörlere ihtiyaç vardır.Bu katalizörler şunlardır:
Soda (Na2CO3):Susuz natrium karbonat olarak da tanınan sodanın erime noktası 890 derece düzeylerinde ;karbonat diye tanınan potasın ise erime noktası 890 derece düzeylerindedir.İkiside fabrikalarda üretilirler.Soda üretimi genellikle Solyav yöntemiyle (tuzlu suyun içine amonyum karbonat iletilir)gerçekleştirilir.
Sodyum sülfat r.kimyager Johann Rudolf Glauber tarafından bulunmuştur.Cam eriyiğinde yalnızca sodyum sülfat kullanılabilir.Erime derecesi 900 derecedir.
Kurşun oksit (Pb3O4):Cama ışık kırılganlığını arttırmak suretiyle daha fazla parlaklık kazandırır.Camın özgül ağırlığı artar.
Bor :Camın ısı değişimlerine dayanıklılığı arttırılabilir.(labaratuar camları,yemek pişirilen cam kaplar vb...)
Cam elde etmede genelde aşağıdaki karışımlar kullanılır:
NORMAL CAM KRİSTAL CAM
% 72 Silis % 42 Silis
% 15 Soda % 24 Potas+Soda
% 13 Kalker %28 Kurşunoksit
CAMA RENK VEREN MADDELER 19. YÜZYILDAN SONRA
Bakır:Yeşil,turkuaz,kırmızı Krom:Sarı,yeşil
Demir:Yeşil,mavi,sarı Nikel:Potas camında menekşe,
Kobalt:Koyu mavi,açık mavi soda camında sarı renk
Magnezyum:Mor,eflatun Selenyum:Soda camında pembe,
Gümüş:Koyu sarı kurşun camında amber renk
Altın:Pembe,kırmızı Titanyum:Sarı,kahverengi
Çinko,fosfat,kalay:Opak beyaz Uranyum:Yeşilimsi sarı
Antimon:Sarı
Cam kimyasal açıdan birçok maddelere karşı dayanıklıdır.Yalnızca hidroflorük asit ve bazı alkalik çözeltiler camı etkiler.Su ise yalnızca uzun zaman sürelerinde camı etkilemektdir.Bu durumda çürüme veya sudan bozulmadan söz edilir.Camın sudan etkilenmeye karşı direnci hidrolik sınıfıyla belirlenir.Genel olarak 4 hidrolik sınıftan söz edilir:
Kategori 1 suya daynıklı
Kategori 2 biraz etkilenebilir
Kategori 3 fazlaca etkilenebilir
Kategori 4 fazla etkilenebilir (duyarlı)
Camın en önemli ve değerli özelliği bir hayli yüksek seviyedeki geçirgenliğidir.Işık geçirgenlik,yansıtma ve ışıkların kırılarak tayfına ayrılması,prizmatik parçalanmaların pırıldaması,kristal ışımada camın gerçek estetik varlığı ortaya çıkmaktadır.
CAM VE SİLİSYUM DİOKSİT (SiO2)
Tabiatta oksijenden sonra en çok bulunan element silisyumdur;yerkabuğunun %26'sını meydana getirir.Element halinde bulunmaz.SiO2 ve çeşitli silikat bileşikleri halinde bulunur.
Silisyum gri renkli yarı iletken bir maddedir.Sulu asştlerden etkilenmez.Havada yanarak SiO2,F2 ile birleşerek SiF4,Cl2 ile SiCl4(silisyum tetraklorür) bileşiklerini yapar.Bakır-silisyum alaşımı olan silisyum tuncundan da telgraf ve telefon telleri yapılır.
Kuvars:Saydam hemen hemen saf SiO2'dir.Granitin yapısında bulunur.Necef taşı iri kuvars kristalidir.İçinde az miktarda renk verici metal oksit bulunan renkli kuvars türleri değerli taşlardır.Bunlardan ametist'in (mor necef) mor rengi MnO,safi'in açık mavi rengi titan oksittenileri gelir.Sarı renkli sitrin,gül renkli gül kuvarsı!nda başka metal oksitler vardır.
Beyaz kum:Hava ve suyun etkisiyle ufalanmış,sürtme ile yuvarlaklaşmmış kuvars parçacıklarıdır.Sarı renkli adi kumda Fe2O3 vardır.
Amorf SiO2 türleri:Opal SiO2 . XH2O birleşimidir.Metal oksitlerle renklenmiş türleri süs eşyası yapımında kullanılır.Agat (akik) yapısında metal oksitleri ile renklenmiş yuvarlak katmanler verdır.Değerli bir mineraldir.Kieselguhr diatome kalıntılarından oluşmuş gözenekli ve emici bir tozdur.
SiO2 suda erimez.Krital yapılı ve kuvars türü 1600 derecede ergir.Soğutulduğu zaman kristalleşmeden katılaşır,kuvars camı oluşur.aualtraviyole ışınlarını geçirir.
SiO2 sağlam bir bileşiktir,güçlükle indirgenir.Yalnız Mg gibi güçlü indirgeler SiO2'i yüksek sıcaklıkta silisyuma indirgeyebilir.
SiO2 + 2Mg __________ Si + 2MgO
Bunun için kum ve Mg tozu elektrik fırınlarında ısıtılır.
SiO2 2e asitlersen yalnız HF etkir.
4HF + SiO2 __________ 2H2O + SiF4 (GAZ)
SiF4 + 2HF __________ H2SiF6
Fluoro silikat asidi
SiO2 bir asit oksittir.Fakat su ile birleşmez.Yüksek sıcaklıkta hidroksitler,karbonatlar,sülfatlar vb. maddelerle birleşip silikat bileşiklerini yapar.
2KOH +SiO2 _________ K2SiO3 + H2O
Na2CO3 + SiO2 _______ Na2SiO3 + CO2
CaSO4 + SiO2 _______ CaSiO3 + SO2 + 1/2O2
Kuvarstan ateşe dayanıklı tüp,beherglas,vb. laboratuvar eşyası;sinema,projeksiyon mercekleri,ultraviole ışını geçiren camlar yapılır.Renkli kuvars ve renkli,am SiO2 başka asit oksitlere benzemez.CO2,SO3 vb. asit oksitler su ile birleşerek asitleri yaptıkları halde SiO2,su ile birleşmez.Silikat asitleri suda eriyen sodyum ve potasyum silikatlara kuvvetili asitlerin etmesi ile oluşur.Bileşimi değişik,peltemsi ve dayanıksız maddelerdir.
Poli silikat asidi jeli kızdırılırsa susu uçar,geriye silika jel adı verilen aktif kömür gibi gözenekli ve absorblayıcı,amorf SiO2 tozu kalır.Silika jel,su,alkol vb. sıvıların buharlarını emer;düşük basınç altında ısıtılınca buharı geri verir.Kurutucu ve emici olarak tekrar tekrar kullanılabilir.
Silikatlar genel olarak SiO2 'in metal oksitleri ile yaptığı bileşiklerdir.SiO2 metal oksitlerle,değişik oranlarda birleşebilir,SiO2 birden fazla metal oksitle birleşebilir.Bazı silikatların yapısına su da girer,SiO2 bu yönlerdende diğer asit oksitlerden ayrılır.Camlar,seramikler ve minerallerin çoğu silikatlardan yapılmıştır.
Su camı tabiatta bulunmaz.Na2CO3 + SiO2 karışımının ergitilmeiyle elde edilir.Başlıca NaSiO3 sodyum meta silikat,NaSiO4 sodyum orto silikat karışımıdır.Na2CO3 yerine K2CO3 alınırsa ,potasyum su camı elde edilir.Su camı suda kolayca erir.
Su camı yapıştırıcı olrak kullanılır.Yumurta su kacamına batırılınca,kabuğundaki gözenekler kapanır.Hava almayan yumurta,uzun süre bozulmaz.
Zeolitler sulu Na,Al silikatlardır.xNa2 . yAlO3 .zSiO2 .uH2O formülü ile gösterilen değişik bileş,mde bulunur.Zeolitlerde Na yerine Ca,Mg vb. +2 değerli iyonlar geçebilir.Bu özelliği ile zeolitler,suyun sertliğini gidermede kullanılır.Permutit sodaikum,kaolen karışımının ergitilmesiyle elde edilen yapay zeolittir.
YAPILIŞI
Camcılık tarih boyunca gelişirken değişik birçok teknik ortaya çıkmıştır.
M.Ö. 15-14 yüzyıllarında Mısır'da cam hamuru tekniği biliniyordu.Bu tekniğin temel ilkesi cam kırıklarını döverek toz yapmak ve bir bağlayıcıyla çamur haline getirmekti.Bu çamur elle ya da tornada istendiği gibi şekillendirilir,yüksek ısıda fırınlanarak camlaştırılır.
Cam hyamuru SiO2 (kum),B2O3,Al2O3 gibi oksitlerle CaCO3,Na2CO3,Na2SO4 gibi karbonat veya sülfatların uygun karışımlarının tekne fırınlarında ergitilmesiyle elde edilir.Örnek olarak adi cam hamuru elde edebilmek ,için:Kum (SiO2),kireçtaşı (CaCO3),soda (Na2CO3) veya Na2SO4 karışımı ergitilir.
Na2CO3 + SiO2 _________ Na2SiO3 + CO2
CaCO3 + SiO2 _______________ CaSiO3 + CO2
Mezopotamyalılar ile Eski Mısırlılar kum ve kül karışımının birlikte ısıtıldığında sert,saydam ve kırılgan bir maddeye dönüştüğünü fark etmişlerdi.Bu yöntemle camın oluşabilmesi için ,kuma karıştırdıkları külde çok bol miktarda soda ya da potas bulunması gerekir;bu külleri büyük olasılıkla bazı deniz bitkilerini yakarak elde etmişlerdi.Taihin ilk cam yapımcıları çok geçmeden,camın sıcakken kolayca biçimlendirilebilecek kadar yumuşak ve akıcı olduğunu,soğuduğunda ise toz halinde öğütülebilecek kadar sertleştiğini anladılar.
Suriyeli cam ustalarının bulduğu üfleme tekniği ise camcılık tarihinde çok ileri bir adımdı.Bu ustalar,çamurdan bir kalıbın çevresine camı ip gibi sarmaktansa,içi boş bir demir çubuğun ucuna sıcak cam kütlesini batırıyor ve delikten üfleyerek camı balon gibi şişirebiliyorlardı.
Yüzlerce yıl cam yapımında kullanılan hammaddelerneyse bugün de hemen hemen aynıdır.Yalnız bugün,eklenen her maddenin cama ne gibi özellikler kazandıracağı biliniyor ve hammaddelerin türünde ya da oranında küçük değişiklikler yapılarak değişik nitelikte camlar üretilebiliyor.
Cam yapımında ilk adım,hammadde karışımını içindeki bütün maddeler eriyip birbiriyle kaynaşıncaya kadar ısıtmaktır.Eskiçağlarda bu eritme işi,odun ocaklarının üzerine oturtulan kil kaplarda yapılırdı.Oysa bugün genellikle mazot,gaz ya da elektrikle ısıtılan özel eritme fırınları kullanılır.Hammaddelerin oranına göre 1300 derece ile 1500 derece arasında ısıtılan karışım eridiği zaman macun kıvamında bir cam hamuruna dönüşür.
Bu sıcak hamura istenen biçim verildikten sonra,camın soğurken gerilerek kopmasını ya da kırılmasını önlemek için yavaş yavaş soğutulması,yani tavlanması gerekir.Tavlama fırını uzun bir tünel biçimindedir.Cam eşya bu tünelden geçerken sıcaklık derece derece,öylesine yavaş düşürülür ki,camın soğuması açık havada kendi kendine soğumasından çok daha uzun bir süre alır.
19.yüzyılın sonuna kadar hemen her çeşit cam eşyael işçiliiyle üretilirdi.Oysa bugün,bazı özel parçalar dışında,bütün cam işleri çok hızlı makinelerde seri üretimle yapılır.Ama her iki yöntemde de model tasarımı çok önemlidir.El işçiliğinde cam ustası modeli önceden tasarlamış olsa bile yapım sırasında değiştirebilir.Makine üretiminde ise model tasarıomı mutlaka önceden yapılır ve üretim sırasında değiştirme şansı yoktur.
Cam nerede eritilir?
Eime projesi genellikle havuzlu fırınlarda veya pota fırınlarında gerçekleştirilir.Havuzlu fırınlar genellikle otomatik yöntemle düz veya derin kap üretimi yapılan kuruluşlarda kullanılır.Erime havuzlarına düzenlli kısa aralıklarla karıştırılıp,hazırlanmış harman akıtılır.Ve havuzda sürekli olarak eritilir.Eritilmesi bitmiş cam bekleme ve çalışma havuzlarına akıtılarak buradan da otomatik olarak üretim makinalarına nakladilir.Şekillendirme projesi bittikten sonra kalıp açılır ve hazır haldeki mamul soğutma fırınlarıan taşınır.
Cam üretiminde "ütü" teriminden ne anlaşılır?
"Ütü" ile özellikle düz parçaların;tabaklar,tepsiler vb. üretildiği ve süslendiği bir yapım ve süsleme terimi ifade edilir.İstenilen rölyef süslemeleri ile teçhiz edilmiş bir çelik plaka üzerine eriyik halde sıcak cam dökülerek ağır,daire şeklinde bir ütü tahtası yardımıyla ütülenerek sıcak,şekillendirilebilir haldeki cama tabak veya tepsi inceliği ve payısı kazandırılır.Katılaşan mamullere son form verilerek soğutma fırınlarına taşınır.
Kabartma motif veya mühürler cama nasıl işlenirler?
Kabartma motifler eskilerin her tür bardak için en sevilen,beğenilen süsleme türlerindendir.Bu uygulamanın en yaygın türü bardak,içki kadei veya mücehverlik olarak da kullanılan budaklı dekorlardır.
Bu budaklar genellikle henüz sıcak durumdayken mamule eklenen eriyik camla yapılırlardı.bugün de mühürlü,armalı mamullerde kullanılan teknik hemen hemen aynıdır.
Camın soğutulmasıTüm cam üretme ve şekillendirme tekniklerinde sıcak,eriyik halde şekillendirilebilir cam kullanıldığı için şekillendirilmeleri biten cam mamüller makinaları sıcak ancak form almış şekilde terkeder.Bu mamüllerin çevre ısısına soğutulması gerekir.Bu soğutma işleminin önemi çok fazladır.Sıcak haldeki bir cam çabuk soğuduğu takdirde,dış kısmı içi kısmından daha önce sertleşecek ve böylece değişik ısal genleşmelerin etkisiyle gerilimler (tansiyon) ortaya çıkacaktır.Bu tansiyonlar hemen veya uzunca süre cam mamülün kırılmasına yol açacaktır.
Çoğu kez cam ürünler şekillendirme sırasında çok ve çabuk soğurlar ve bundan dolayı tansiyon kazanırlar.Büyük bir şans eseri camın belirli bir ısı aralığında, (gevşeme arlığı) kazandığı tansiyonları kendiliğinden tekrar dengelemek gibi bir özelliği vardır.Soda camı için (züccaciye) gevşeme arlığı 450-550 derecedir.Kısa bir deyişle camın çevre ısısına soğutulması bir basınçtan arındırma işlemiyle bağlantılıdır.
Camın soğutulması ve gerilimlerinden arındırılmasında fuel oil,bütan vb. gazlar veya elektrikle ısıtılan fırınlar kullanılır.
Şekillendirilmesi biten mamul soğutma evresi sırasında önce gevşeme sıcaklığına getirilir ve bir süre bu sıcaklıkta bekletilir.Sürenin uzunluğu mamülün büyüklüğü ve almış olduğu tansiyonla bağlantılıdır.Gevşemeden sonra yavaş ve aynı oranlarda düşürülen sıcaklıklarla soğuma sürdürülür.
Aletler
Elyapımı camın işlenmesinde ve biçimlendirilmesinde birkaç temel araç vardır.Üfleme çubuğu,potadan cam alma çubuğu,makaslar,maşalar,kancalar ve bitmiş sıcak camın taşımak için tutucular.Cam üretiminde kullanılan araçlar için önemli bir özellik gerekir.Üzerinde çalışılan malzemenin sıcaklığı,biçimlendirmede kullanılacak araçların ısıya dayanıklı ya da cama karşı uygun nitelikli olmasını gerektirir.
Cam yapımının diğer el sanatlarına göre ayrıcalığı vardır.Çok sıcak bir malzemeyle çalışılmaktadır,ayrıca hızla soğudurğu için katılaşan bir malzeme olduğundan tasarımlanan biçimin bir anda ve kesinlikle ortaya çıkarılması gerekir.
Cam üfleme çubuğu yani pipo Suriye ve Mısır'da M.Ö. 250 yıllarında veye milattan hemen önce keşfedilmiştir.İçi boş cam kaplar üretiminde piponun bulunması gerçek anlamda bir dönüm noktası yaşanmış ve günümüz camcılığının temeli atılmıştır.
Şişe ve kavanozların otomatik yöntemle üretimleri
Tüm şişe ve kavanozlar daha 150 yıl öncesine kadar ağızla üretilmekteydi.İlk kez 1886 yılında İngiliz Ashley kullanılabilir nitelikte bir şişe üfleme makinasını gerçekleştirdi.Tüm şişe üfleme makinalarında mamülün tam şeklinin verilebilmesi için 2 kalıba ihtiyaç vardır.Ön kalıpta makinaya verilen cam damlacığı fıka haline getirilip, hafifçe üflenerek mamule kaba hatları kazandırılır.Bu kaba şişe hatları verilmiş fıska daha sonra esas kalıpta şişe veya kavanozun son haline üflenerek şekillendirilir.Ön kalıp sayesinde cam şişe ve kavanozları yaklaşık aynı cidarlı olarak üretmek mümkün olmuştur.
Ayaklı bardaklarda otomatik yöntemle üretim
Bardak kısmının üretimi şişe üretme yöntemiyle aynıdır.Şişe üretimiyle aradaki fark fıakanın kalıplar içinde dönerek şekillendirilmesidir.Böylece esas kalıptaki üfleme sırasında dönmenin de yardımıyla pürüzsüz,parlak bir dış yüzey elde edilir.Ayaklı bardaklarda ayak ve tabla pres yöntemiyle otomatik olarak basılır ve yine makinalarca bardağa eklenerek otomatik ayaklı bardak üretimi tamamlanmış olur.Kape alınması,taşlama ve ağız parlatma da aynı şekilde otomatik gerçekleşir.Camcı dilinde "demir adam"olarak adlandırılan bu makina Avrupa'da ilk kez Belçika'da 1957;Almanya Zwiesel'de 1965'te kullanılmıştır.
Pres derin kaplar
Pres derin kaplar ingiliz'lerin 19.yy. başlarındaki bir buluşudur.Eriyik haldeki bir camın bir kalıba preslenerek şekillendirilmesi bu kavramın adını oluşturmaktadır.Eriyik cam cam çubuğu vasıtasıyla fırından alınır,kalıba konulur veya camcı deyimiyle kesilir.Kalıbın üstü kapatılır ve ağız kısmındaki açıklıktan sokulan pistonla eriyik cam kalıp içine dağıtılır,kalıbın iç kenarlarına preslenir ve böylece şakillenir.Pres yöntemiyle cam üretiminde otomasyon çok ileri düzeylere çıkmış,hatta bir anlamda tam otımasyon gerçekleştirilmiştir.
ÇEŞİTLERİBu konu tamamen hangi kritere göre ayrım yapıldığına bağlıdır.Camın bileşimine,üretim şekline göre değişik ayrımlar yapılabilir.
Bileşim ve özelliklerine göre camlar şu gruplara ayrılır:
Silikat camları:Bu camların yapısında başlıca +1,+2 veya +3 değerli metal oksitleri ile SiO2 bulunur.Bazı özel camların bileşimine B2O2 bor trioksit,AS2O5 arsenik pentaoksit gibi başka asit oksitler de girer.Bu oksitler şunlardır:Na2O, CaO, Al2O3, SiO2, AS2O5, K2O, BaO, Fe2O3, SnO2, PbO, B2O3
Adi cam:Bileşiminde başlıca Na2O, CaO, SiO2 bulunur.Isıtılınca kolay yumuşar,şişe camı,pencere camı yapılır.Bazı adi şişe camları,içindeki az miktarda Fe2O3 etkisiyle,yeşil görünür.Camın bileşimine Na2O yerine K2O girerse,dayanıkllı ve güç yumuşayan potasyum camı elde edilir.Bu camdan lamba,ayna,vitrin yapılır.
Üretim şekline ve yapısına göre camları şöyle sınıflandırabiliriz:
Düzcam:Ağızla üfleme düzcam(tabakalar halinde)
Makinayla çekilmiş düzcamlar
Flotcam
Dökme cam,kosintili merdanelenen
Dökme cam,sürekli merdanelenen
Çekme cam
Çukur,derin cam kaplar:Kendi içinde ikiye ayrılırlar;
Üfleme:El imalatı,ağız ile üfleme
Yarı otomatik üfleme cam
Tam otomatik üfleme cam
Pres:Yarı otomatik pres cam
Tam otomatik pres cam
Özel camlar:Bir potasyu-kurşun silikat karışımmıdır.
Optik amaçlı camlar
Cam boru ve cam çubuk
Kimyasal kap camları
İnci vb. maddelerin yapımında kullanılan camlar
Renkli ve buzlu camlar:Camların içine az miktarda renk verici oksit veya element konursa renkli cam elde edilir.Buzlu cam elde etmek için ise cam hamuruna biraz kemik külü,SnO2,CaF2 gibi saydam olmayan maddeler konulur.
Kullanımına göre cam türlerini şöyle sıralayabiliriz:
Düzcam:Tabak,ayna camı ve özel düzcamlardır.
Derin ve çukur kaplar:Gıda ve ilaç kapları aydınlatma,züccaciye mamülleri,inşaat camları
Isıya dayanıklı cam nedir?
Isıya dayanıklı cam normal cama göre düşürülen genişleme katsayısı nedeniyle termik şoka daha fazla dayanıklıdır.Bu özellik silisyum asitin yanında bor asitin eritici madde olarak cam harmana katılmasıyla elde edilen bir karışımla sağlanır.Isı değişimlerinin doğal fiziksel sonuçları olan genleşme ve daralma sonucunda camın içinde oluşan gerilimlerin kırılmaya yol açabilecek sınırlara ulaşması.ısıya dayanıklı camın patlayıp çatlaması sonucunu doğurmaktadır.
Isıya dayanıklı cam ilk kez 19. yüzyıl sonlarında kimya sektörünün ve endüstrinin ihtiyaçlarını karşılamk üzere keşfedilmiştir.Ev kullanımına ilk girişi ,başka bir deyişle ısıya dayanıklı camın ev züccaciyesine ilk adımı 20.yüzyıl başlarında basit,pratik,ısıya dayanıklı bir bebek biberonuyla olmuştur.Isıya dayanıklı mutfak mamüllerinin üretimi yarı otomatik pres veya üfleme yöntemiyle olmaktadır.
Sertleştirilmiş (duralanmış) cam nedir?
Sertleştirilmiş cam mekanik mukameveti yüksek olan,darbeye dayanıklı,kullanımda normal camdan daha dayanıklı olan bir cam türüdür.Bu dayanıklılık cam mamülün ergime noktasına yakın bir dereceye kadar ısıtıldıktan sonra basınçlı hava ile aniden soğutulmasıyla sağlanır.B u şekilde sertleştirilen camlar normal camlardan daha serttirle;çiziklere ,darbelere,kazımalara karşı daha dayanıklıdır.(Normal camdan 6 kat daha fazla)
İnce cam (Strohglas=saman camı) nedir?
Strohglas cam literatüründe tivari bir terimdir.Bu terimden içiki bardağı olarak üretilmiş son derece ince cidarlı cam mamüller;çok ince,zarif,uzun ayaklı bardaklar anlaşılmaktadır.
Kalın cam (Waldglas=orman camı) nedir?
Kalın cam mamüller için kullanılan "orma camı" teriminin kökeni bugüne kadar tam bir açıklık kazanmamıştır.Bunun bir nedeni eski devirlerde camın hammaddeye ve yakıta yakınlı açısından ormanlık alanda yapılması olabilir.Bu tür cam en fazla Roma imparatorluğunun yıkılmasından sonra ve Orta Çağda Avrupa'nın ticari yönden önemsiz,dağlık bölgelerinde üretilmiştir.Burada sözkonusu olan gerçek anlamda bir potas camıdır.
Cam seramiği nedir?İlk bakışta isim bir hayli şaşırtıcı olsa gerek ;çünkü seramikle cam tamamen ayrı maddelerdir.Cam şeffaf veya şeffafa yakın niteliği,amorf yapısı ve sert csim olmasına rağmen kimyasal yapıyla sıvılara yaklaşan bir maddedir.Seramik ise bunun aksine şeffaf olmayan,kristalli yapısı bulunan bir cisimdir.Katı maddeler arasında sayılır.
"Cam seramiği" ise cam ile seramiğin birarada bulunmasından çok iki materyalin içiçe bulunması sözkonusudur.Cam seramiğinin temek maddesi cam benzeribir kimyasal bileşim olup,bu madde uygun işlemler sonucunda "cam özelliğini" yitirir ve böylece cam yapısı yanında bir oranda kristal yapısı da olan seramik nitelikli bir madde oluşur.
CAM HASTALIĞI NEDİR?
Cam hastalığı denilen duruma genellikle eski çukur kaplar yakalanırlar.Burada sözü edilen dış yüzeydeki çatlak görüntülerdir.Camın dış yüzeyi bir örümcek ağını andırır ve hafif asitimsi kokar.Bir süre sonra kendiliğinden kopup düşen bir pullanma ortaya çıkar.Yüzeyden dökülen parçalardan arta kalan kısım pürüzsüzdür.Sonunda bardak kendiliğinden parçalanır.Bu durumun nedeni kısmen camda potasyum miktarının fazla olması(daha kolay eriyen,yumuşak cam elde etmek için camdaki potasyum miktarı çoğaltılır)veya saklama yerleridir.
TÜRKLERDE CAM
Artukoğulları ve Selçuklular döneminde yapılan birçok medrese ve camide cam kullanıldığı Beyşehir Kubadabad Sarayı çevreinde yapılan kazılarda anlaşıldı.Saksonya'nın cam örneklerinin etkisinde 16.yüzyılda Bostancı Ocağına bağlı bir camcılar ocağı kuruldu.17.yüzyılda Eğrikapı çevresinde cam üretim atölyeleri kuruldu.18.yüzyılda Edirnekapı'daki Tekfur Sarayı yakınlarında kurulan atölye ile Bakırköy çevresindeki güherçile ocakları camcılıkta tek bölge oldu.1975'te Beykoz'da bir Mevlevi dervişi Beykoz işi denen ışığa tutulduğunda ışığı yansıtan şişeler,bardaklar yaptı.19.yüzyılın başında,Abdülmecit'in isteğiyle Çubuklu2da yeni bir cam ve billur atölyesi kurulunca cam işçiliğne ağırlık bu bölgede yoğunlaştı.Burada yapılan çeşmibülbül türü cam çok ünlendi.1899'da Paşabahçe'de Paul Modiano adlı bir Musevi 900 işçi çalıştıran büyük bir fabrika kurduysa da bu fabrika dış rekabete dayanamayıp 1902'de kapanınca cam işçiliği İstanbul ve Anadolu'da küçük atölye çalışmalarıyla sınırlı kaldı.1933'te Edirne civarında Bulgaristan göçmeni yurttaşlar lamba camı ve su bardağı üreten küçük bir fabrika kurdular.
Cumhuriyetten sonra Birinci Beş Yıllık planda bir cam endüstrisi kurulması programlanarak 1934'te bu görev İş Bankasına verildi.İş Bankası'nın girişimleriyle 3000 ton/yıl kapasiteli Paşabahçe Cam Fabrikaları AŞ.ye devredildi.Üretiminde çağdaş modellerin yanı sıra çeşmibülbül gibi eski cam işçiliğine de önem veren bu fabrikaların ürünleri Türkiyr içinönemli bir döviz kaynağıdır.Türkiyr Şişe ve Cam Fabrikaları AŞ ayrıca 1961'de Çayırova,1969'da Topkapı,1980'de Sinop,1981'de Trakya,1984'te Kırıkkale cam fabrikalarını kurmuştur.1993'te Trakya otocam üretmeye başladı.1994'te el imalatı üreticisi Denizli Cam Sanayi kuruldu.1996'da Paşabahçe Mersin fabrikası cam ev eşyası üretmeye başladı.1998'de Şişecam-Egypt şirketi kuruldu.Merkezi Münih/Almanya olan Schott Paşabahçe Gmbh Satış ve Dağıtım şirketi kuruldu.türkiye'deki cam üretim faaliyetleri halen devam etmekte her geçen sene önemli ilerlemeler kaydetmektedir.
Konu: CAMIN TARİHİ 
